کد مطلب:50293 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » قرآن

اين گفته ابراهيم((عليه السلام)) در برابر ستاره پرستان يا ماه پرستان يا خورشيد پرستان كه: «هذا ربّي...; اين پروردگار من است» چگونه با مقام نبوت و عصمت آن حضرت سازگار است؟

درباره اينكه ابراهيم((عليه السلام)) يك بار در برابر ستاره و يك بار در برابر ماه و يك بار در برابر خورشيد ابراز كرد: «هذا ربي; اين پروردگار من است» و آنگاه از آنها برائت جست دو احتمال ذكر شده است: اوّل اين كه ابراهيم((عليه السلام)) در اوايل نوجواني به ميان قوم خود رفت و قبل از آن به طور پنهاني تحت سرپرستي مادرش زندگي مي كرد; زيرا نمرود به خاطر خوابي كه ديده بود با كودكي كه در شب تولد ابراهيم((عليه السلام)) به دنيا آمد دشمني داشت; امّا ابراهيم((عليه السلام)) در خفا تولد يافت ورشد كرد. در اويل نوجواني و در ابتداي سير و سلوك معرفتي خود، هنگام مشاهده ستاره اي چنين فرض كرد كه آن ستاره پروردگار و «تدبير كننده» امور اوست تا ببينيد آثار پذيرش چنين ربي چيست. ضمن اينكه او اعتقاد داشت خالق و «ايجاد كننده» موجودات الله تعالي است. زيرا از كلام سابق او درباره بتها به خوبي برمي آيد كه او به خالقيّت خداوند اعتقاد داشت; علاوه بر اين در انتهاي همين ماجرا در قرآن كريم از قول ابراهيم((عليه السلام)) آمده است: «يا قوم انّي بريءٌ مما

ـ1378ـ
ابراهيم از اعتقاد دخالت ماه و ستاره و خورشيد در تدبير امور جهان و انسان(يعني شرك در تدبير) بيزاري جست. تمامي اين ماجرا در كمتر از دو روز به قوع پيوست.(2) در اين باره رواياتي نيز از معصومان((عليهم السلام))، وجود دارد(3).
دوّم اين كه: اين بيانات، روش ابراهيم((عليه السلام)) در بحث و برخورد با پرستندگان ماه و ستاره و خورشيد بوده است; به اين معنا كه آن حضرت خود را مانند ايشان فرض كرده و به طور ظاهر اعتقاد آنها را پذيرفته، آنگاه به بيان بطلان اعتقاد آنان پرداخته است. اين روش در فرد مخالف مؤثّرتر است و كمتر تعصّب و عناد او را برمي انگيزد. اينكه ابراهيم به توحيد و ربوبيّت خداوند اعتقاد داشته از گفتگوي او با آزر در سوره مريم كه قبل از برخورد با ستاره پرستان و ماه پرستان و خورشيد پرستان برمي آيد: «يا أبت اني قدجاءني من العلم مالم يأتك فاتبعني اهدك صراطا سويا. يا ابت لاتعبد الشيطان ان الشيطان كان الرحمن عصيا. ياابت اني اخاف ان يمسّك عذاب من الرحمن فتكون للشيطان وليا. قال أراغب ان عن آلهتي يا ابراهيم لئن لم تنته لارجمنك و اهجرني مليا. قال سلام عليك سأستغفر لك ربي انه كان بي خفياً(4); اي پدر به راستي مرا از دانش ]وحي، حقايقي به دست[ آمده كه تو را نيامده
ـــــــــــــــــــــ
1 - سوره انعام، آيه 78.
2 - نگاه كنيد به: الميزان، ج 7، صص 172 تا 176.
3 - نگاه كنيد به: تفسير نورالثقلين، ج 2، ذيل آيه 74 سوره انعام; و نيز بحارالانوار، ج 12، ص 3.
4 - سوره مريم، آيات 47 - 43.

ـ1379ـ
است. پس، از من پيروي كن تا تو را به راهي راست هدايت نمايم. پدر جان شيطان را مپرست، كه شيطان]خداي [رحمان را عصيانگر است . پدر جان من مي ترسم از جانب]خداي[ رحمان عذا بي به تو رسد و تو يار شيطان باشي. گفت «اي ابراهيم؟ آيا تو از خدايان من متنفري؟ اگر باز نايستي تو را سنگ سار خواهم كرد و ]برو[ براي مدتي طولاني از من دور شو. ابراهيم((عليه السلام)) گفت: درود بر تو باد، به زودي از پروردگارم براي تو آمرزش مي خواهم، زيرا او همواره نسبت به من پرمهر بوده است.»
براساس اين آيات، ابراهيم((عليه السلام)) مي دانسته كه رب او و آنكه امور او را تدبير مي كند خداوند متعال است و الله تبارك و تعالي در حق او پرمهر بوده است(1). در اين باره نيز روايتي وجود دارد(2).

(بخش پاسخ به سؤالات )

ـــــــــــــــــــــ
1 - الميزان ، ج 7، صص 176 و 177.
2 - تفسير نورالثقلين، ج 2، ذيل آيه.

ـ1380ـ
             تاريخ پيامبـران
             پيامبران اولوالعزم               ابراهيم((عليه السلام))            پدر ابراهيم((عليه السلام))